Božićnu čestitku je u Evropi popularizovao Džon Horsli (John Calcott Horsley, London), koji je 1843. godine, na molbu Henrija Kola (Henry Cole), izradio božićnu kartu i poslao je svojim prijateljima. Na njoj je bila prikazana porodica koja uživa u blagodetima božićne trpeze, kao i poruka A Merry Christmas and a Happy New Year to You. Predanje kaže da te prve godine nije poslata nijedna čestitka, ali su tri godine kasnije, nakon donošenja zakona o poštama u engleskom parlamentu, one postale izuzetno popularne. Litograf Luis Prang, nemački emigrant u Americi, tek 30 godina kasnije, tj. 1875. godine je publikovao prvu čestitku. Na njegovoj čestitki nisu se nalazili standardni simboli Božića, nego crtež u kojem su dominirali cveće i ptice. Do 1881. godine Prang je proizvodio preko pet miliona čestitki godišnje, što mnogo govori o razvoju industrije čestitki. Prangove kreacije postavile su standard u ovom vidu predstavljanja velikog hrišćanskog praznika. Uobičajeni motivi bili su snežni pejzaži, srećna deca okružena gomilom poklona – igračaka ispod okićene božićne jelke i blještavog kamina. U najatraktivnije čestitke sa kraja 19. veka spadaju čestitke Engleskinje Kejt Grinvej, čuvene ilustratorke i pisca dečjih knjiga. Ona je svoje čestitke izrađivala u kombinovanoj tehnici. Oslikavala ih je na svili i ukrašavala mašnicama, satenskim trakama, a često su se sastojale iz nekoliko delova. Neke su bile poput mapa ili u vidu slagalica, a činili su ih raznovrsni okviri, kao što su zvona za jelku, sveće, ptice i dr.

U građanskom društvu je kult porodice imao posebno mesto. Ona je postala nosilac privatnog života i u tom kontekstu treba posmatrati i potrebu građana za vizuelizacijom svesti o pripadanju porodici. Otuda je uobičajena i veoma česta pojava da se to čini i kroz portrete njenih članova. Otkrićem fotografije i njenom masovnom primenom, to je postao manir građanskog društvenog sloja. Od šezdesetih godina 19. veka, portretne fotografije su se uglavnom izrađivale u formi „vizit karte“ (6 x 9 cm) i  čuvali su se u posebnim albumima, koji su zauzimali počasno mesto u građanskoj porodici. Oni su takođe bili pokazatelj novog, građanskog stila života ali i statusni simbol jedne porodice te su veoma često njihove korice bile raskošno i bogato ukrašene, kao i sama unutrašnjost albuma.

Mehmed Alija (1769-1849) je osnivač poslednje vladarske dinastije u Egiptu, koja je vladala između 1805. i 1953. godine. Poticao je iz albanske porodice poreklom iz Korče, a rođen je u Kavali, gradu u tadašnjem osmanskom Rumelijskom ejaletu, a danas u Grčkoj. Dobrim rođačkim vezama, stigao je do pozicije jednog od zapovednika lokalnih vojnih trupa, koje su 1801. godine Osmanlije poslale u Egipat, kako bi uspostavile vlast u  zemlji posle francuskog povlačenja. U Egiptu je tada nastupio period političkih nemira, u toku kojih su se za prevlast borili Mameluci, pripadnici stare vojne elite koji su efektivno vladali Egiptom od 1250. godine, lokalno egipatsko plemstvo i predstavnici osmanskih vlasti. Mehmed Alija je rano počeo da sklapa političke saveze, te je uskoro stekao snažan uticaj na postavljanje osmanskih namesnika. Uz podršku pripadnika uleme i lokalnog plemstva, uspeo je da 1805. godine zameni Huršid Ahmed-Pašu na mestu namesnika (valije) Egipta. Na ovoj poziciji, koja je postala nasledna unutar njegove porodice sporazumom sa Osmanskim Carstvom iz 1841. godine, ostaće sve do svoje smrti. Treba napomenuti da će Huršid Ahmed-Paša tada napustiti Egipat, postati Veliki vezir i upravnik Rumelijskog i Morejskog ejalata i da će učestvovati u borbama tokom Prvog i Drugog srpskog ustanka (1809-1815), ustanka Ali-Paše u Epiru (1820-1822), kao i na samom početku Grčkog ustanka (1821-1830), pre nego što će izvršiti samoubistvo 1822. godine.

 Ako ste nekad prolazili stazom pored Muzeja Vojvodine, teško da vam pogled nije pao na upadljivi veliki mermerni spomenik izložen u dvorištu. Impozantan još uvek, iako olupan i prebijen popola, pleni svojom belinom, svedočeći o trudu i maru, pričajući i dalje drevnu legendu, večitu i strašnu: „Nekada davno, u doba Odisejevih lutanja, nakon najvećeg sukoba što ga vide ljudski rod, Agamemnon kralj, od žene Klitemnestre prevaren i usmrćen bi. Preljubnicu potom Orest kazni, i oca osveti...“

 U rimsko doba, pripremajući se za onaj svet, imućni ljudi su još za svoga života gradili grobnice. Svi oni koji su imali osećaj za umetnost, ali i skorojevići koji su želeli da prate „modu“, neretko su naručivali da se u njima oslikaju zidovi. To slikarstvo nije bilo namenjeno očima javnosti – bilo je funerarno i pripadalo je pogrebnoj ritualnoj praksi. Bilo je namenjeno drugom svetu...

  Plakat za fotografisanje vojnika je nastao u Somboru 26. aprila 1922. godine. U gornjem središnjem delu plakata je predstavljena kruna i zraci sunca oko nje. Ispod krune nalazi se grb Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Sa leve strane grba je slika kralja Aleksandra I Karađorđevića, dok je sa desne strane slika kralja Petra I Karađorđevića. Obe slike uokvirene su trakom u bojama zastava naroda Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. U centralnom delu plakata je uniforma vojnika za fotografisanje. Levo i desno od uniforme su predstavljeni ljudi obučeni u nošnje jugoslovenskih naroda. U dnu plakata nalaze se zastave naroda Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, a u njihovom centru je grupisano oružje, šlemovi i kape. Vojnici su se za vreme Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca slikali u ambijentu kao što je prikazano na plakatu.

 

Tatjana Stojkov, kustos - istoričar