Foto: Leste

 Selo Sviloš smešteno je na današnjem putu između Fruške gore i Dunava. U rimsko vreme, na njegovom mestu nalazila se odbrambena zona, dobro povezana sa velikim rimskim gradovima Sirmijumom i Basijanom. U periodu između 1976. i 1983, arheolozi Vojvođanskog muzeja i Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture, sa kustoskinjom Mirjanom Marijanski Manojlović na čelu, iskopavali su rimsko groblje u ataru sela, na lokalitetu Kruševlje.

            Da li ste znali da jedna od najstarijih srpskih školskih ustanova – Karlovačka gimnazija, čuva veliko prirodnjačko blago od nacionalnog značaja? Pre dva veka, tačnije 1797, pojavljuje se vizionar sa jasnom idejom unapređenja prosvete, poreklom Slovak, i stvara sa svojim đacima materijal koji je i danas bitan za nauku. Andrej Volni je svoje ime upisao u redove znamenitih, ali njegovo moralno, edukativno i naučno uzdizanje kreće upravo na ovim našim prostorima. Kao drugi direktor, a i profesor Karlovačke gimnazije, udara temelje prirodnim naukama koje ni pre njega, a ni posle nisu bili poznati širim naučnim krugovima. Ljubav ka nauci i obrazovanju omladine stvorila je neophodnu vezu između profesora i đaka, iznedrivši tako velika znanja iz oblasti botanike. Kroz praktičan rad, koji se tih godina nakon osnivanja škole 1791. godine, uvodi u nastavni plan, đaci svojim rukama, berući biljke u Karlovcima, na obroncima Fruške gore i u Petrovaradinu, stvaraju sa profesorom Volnijem herbarijum koji danas zauzima značajno mesto u nauci. Floru Srema, do tada nepoznatu, izlio je pred visoke naučne krugove kao zlatnu reku botaničkog saznanja i novih otkrića.

 U priči o krunjačima za kukuruz, takozvanim sandučarima, bila je objavljena fotografija krunjača, sa jednim otvorom, proizvođača „Hofer-Šranc-Klejton-Šatlvort“ („Hofherr-Shrantz-Clayton-Shuttleworth“). Preko ovog vrednog predmeta, posetioci sajta Muzeja Vojvodine će se upoznati sa istorijatom prostrane, visokoparterne kuće, koja i danas postoji u Novom Sadu, i u kojoj je bila prodavnica ove renomirane kompanije u oblasti poljoprivredne mehanizacije. U narednoj priči, predstaviće se njen istorijat.

 I deo: Menora (heb. svećnjak)

 Slično krstu, i menora je prešla put od ritualnog objekta do mnogo šireg obeležja: jevrejskog nacionalnog identiteta. Prva pojava kao simbola, je na novcu judejskog kralja Antigona II Matatije (40-37. god. p.n.e.). Nedugo zatim, počela je da se pojavljuje na grobovima i u sinagogama. Od IV veka, u Palestini i širom Mediterana se javlja na raznim predmetima profanog i ritualnog karaktera.

  Tragovi popravki na keramičkim posudama sežu daleko u prošlost. Zbog svojih svojstava, keramičke posude su sklone lomljenju, pucanju i drugim vidovima oštećenja, te je oduvek postojala potreba za osmišljavanjem načina na koji im se može produžiti životni vek. U najvećem broju slučajeva, funkcija posude bi nakon popravke bila promenjena.

 U prvoj fazi Prvog svetskog rata, dok je vodila borbe na svojoj teritoriji, srpska vojska je bila naoružana pretežno oružjem domaće proizvodnje baziranom na Mauzerovom sistemu, jedino što je bilo manjeg kalibra (7 mm). Bili su to modeli M 1899, M 1899/07, M.1910 i karabin M.1908. Te puške, tzv. „srpski Mauzer“, bile su konstrukcijski veoma slične nemačkim formacijskim puškama M.98. Tokom borbi u jesen 1915. i povlačenja preko Albanije veliki broj tih pušaka je zarobljen ili ostao u teškom stanju, bez mogućnosti da se, u nedostatku rezervnih delova, poprave ili kompletiraju. Sem toga, od oko 50.000 pušaka i 1.700 karabina koji su preneti do Krfa, bilo je svega oko 20.000 savremenih repetirki, a ostalo su bile jednometne ostraguše prepravljene u petometke, ali zastarele konstrukcije i slabih balističkih performansi za tadašnje standarde. Zbog toga je odlučeno da se obnovljena srpska vojska naoruža savezničkim oružjem. Odabrani su francuski proizvođači. To je bilo praktično rešenje za dostavljanje, pošto su istim tim oružjem bile naoružane i francuske jedinice, sa kojima su srpske bile u neposrednom dodiru i sadejstvu.