Sećanje Ilije Borjanovića na deportaciju i stradanje dobrovoljaca kolonista u drugom svetskom ratu

U sklopu izložbe „Strma ravnica – Sto godina od kolonizacije Vojvodine 1921. godine“, snimljen je dokumentarni film u kojem Ilija Borjanović, sin srpskog dobrovoljca koloniste, svedoči o stradanju, deportaciji i svom životu tokom Drugog svetskog rata u okupiranoj Bačkoj.
Tumačeći formiranje Nezavisne države Hrvatske 10. aprila 1941. godine kao prestanak postojanja Kraljevine Jugoslavije, a uz izgovor zaštite mađarskog stanovništva, oko 80.000 vojnika honveda krenulo je u zaposedanje Bačke i Baranje. Pri ulasku u naseljena mesta iscenirana je pucnjava ispaljivanjem par hitaca u vazduh. Navedeni metod služio je kao izgovor za sprovođenje terora i likvidacije stanovništva zbog opasnosti od navodnih četnika.
Nakon vojne okupacije, izdata je naredba od 27. aprila 1941. godine kojom se od stanovništva naseljenog na prostore Bačke i Baranje posle 31.oktobra 1918. godine, tačnije dobrovoljaca kolinista, traži da smesta napuste svoje domove i upute se ka jugu u Srbiju.
One srpske kolonističke porodice koje nisu prisilno iseljenje iz svojih domova, bile su osuđene na depotrovanje u logore čiji je kapacitet bio preko 20.000 ljudi. Okupator je već 20. maja 1941. otpočeo sa masovnim hapšenjem, deportovanjem i internacijom.
Porodica Ilije Borjanovića dobila je 1921. godine posed u Bačkoj. Njegov otac Petar Borjanović bio je srpski ratni dobrovoljac iz Amerike. Privremeno su se naselili na pustari Bajmočka Rata, a potom 1922. u selo Gornja Rogatica. Po izbijanju Drugog svetskog rata porodica je deportovana prvo u logor Šarvar, a zbog nedostatka prostora u istom, nadalje po Mađarskoj. Ilija Borjanović se našao među onom decom koja su naporima srpskih pravoslavnih crkvenih opština izvađenja iz logora i raspoređena u srpske hraniteljske porodice. Tu je ostao dok se rat nije završio, a kada su njegovi pravi roditelji pošli po njega nije ih mogao prepoznati.