U četvrtak, 24. novembra 2016. godine u 12 sati, kino sala, Dunavska 37, održaće se predavanje “Disidentski pokret u Srpskom dobrovoljačkom korpusu 1917.”. Predavač je dr Predrag Bajić.
DISIDENTSKI POKRET U SRPSKOM DOBROVOLjAČKOM KORPUSU 1917.
Nakon velikih gubitaka koje je 1. Srpska dobrovoljačka divizija imala u borbama u Dobrudži, septembra i oktobra 1916, povučena je u pozadinu, kao armijska rezerva. Tada je formirana i 2. srpska dobrovoljačka divizija, a sa njom i Srpski dobrovoljački korpus, sa ove deve divizije u sastavu. Za razliku od prethodne, koja je bila dobrovoljačka u pravom smislu, za 2. dobrovoljačku diviziju je bilo i prisilne mobilizacije među austro-ugraskim ratnim zarobljenicima na Istočnom frontu. Među njima je bilo i otvoreno prohabzburški nastrojenih pojedinaca, naročito iz redova rezervnih oficira Hrvata i Slovenaca.
Paralelno s time, događaji u revolucijom zahvaćenoj Rusiji imali su posledice i po stanje u Srpskom dobrovoljačkom korpusu. U njemu se javlja tzv. „disidentski pokret“. On je bio svojevrsna kombinacija političkih činilaca tog vremena i mesta: revolucionarnih vrenja i promena u samoj ruskoj vojsci, nezadovoljstva dobrovoljaca iz Vojvodine odnosom srpskih oficira prema njima, odbijanja dobrovoljaca iz Banata da i dalje ratuju zajedno sa Rumunima, koji su tražili ceo Banat za sebe i već spominjanog subverzivnog dejstva prohabzburških i antisrpskih elemenata u korpusu.
Jedna od glavnih posledica „disidentskog pokreta“ je odluka da se vojnici slobodno izjasne da li žele da napuste jedinicu. Onima koji su se tako izjasnili, to je i omogućeno. Preostali su, pod vrlo dramatičnim okolnostima, prebačeni na Solunski front. Neki od pripadnika korpusa stupili su u redove Crvene armije, a neki su se organizovali u antiboljševičke jedinice.
Postojanje „disidentskog pokreta“ bilo je glavni argument vlasti da Kraljevine SHS-Jugoslavije da „Dobrudžanima“ uskrate učešće u agrarnoj reformi, sem onima koji su posle bili i „Solunci“, s obrazloženjem da su „zadojeni boljševičkim duhom“
